Vejetaryenlik, isteğe göre geçici ya da ömür boyu süren bir beslenme düzenidir. Peki, vejetaryen beslenme tam olarak ne anlama geliyor? Vejetaryen beslenmede ne yenir?
Genel vejetaryen türleri, vejetaryen beslenmesi ve bu beslenme düzeninin faydaları hakkında merak ettiklerinizi yazımızda bulabilirsiniz. İşte, vejetaryen ne demek ve vejetaryen nedir sorularının yanıtları!
Vejetaryen Beslenme Nedir?
En temel anlamıyla, vejetaryenler et yemiyorlar. Lakto-ovo-vejetaryenler ve hatta veganlar dahil olmak üzere vejetaryenliğin farklı sınıflandırmaları vardır. Ancak tüm vejetaryenler et, deniz ürünleri veya herhangi bir türden kümes hayvanı ürünleri yememektedir.
Vejetaryen beslenme, genellikle içeriği ile değil kabul etmedikleri ile tanımlanır. Bütün vejetaryenlik türleri sığır eti, tavuk ve deniz ürünleri dahil et ürünlerini içermez. Bunun ötesinde, daha fazla yiyecek kısıtlaması kişiye kalmıştır. Örneğin, birçok insan vejetaryen beslenmede yumurtayı tercih etmezken, diğerleri hayvan bazlı olabilen ve peynir mayası kullanımı nedeniyle peynir türlerini tüketmez.
Vejetaryenlik yayılmaya başladığında, salatalar ve makarna çeşitleri restoran menülerinde sunulan tek seçeneklerdi. Farkındalık arttıkça restoranlardaki yiyecek çeşitliliği de aynı oranda artış gösterdi. Fast food seçeneklerden farklı spesiyallere kadar restoran mutfakları artık hem et yiyenlere hem de et yemeyenlere hitap eden lezzetli ve yaratıcı vejetaryen yemekler sunuyor.
Vejetaryen Beslenme Çeşitleri Nelerdir?
Vejetaryenlik birkaç farklı türe ayrılır. Bunlar arasında en yaygın olanları:
- Lakto-Ovo-Vejetaryen: Et, kümes hayvanları ve deniz ürünlerini yasaklayan bir beslenme şeklidir. Bu en yaygın vejetaryenlik türüdür. Süt ve yumurtalara izin verilir. Lakto vejetaryen bir beslenme düzeni uygularsanız, et ürünlerinin yanı sıra yumurta yemekten de kaçınırsınız.
- Pesketaryen Vejetaryen: Bir pesketaryen vejetaryen, et veya kümes hayvanı yemez, ancak balık yer. Ayrıca isterlerse diyetlerine süt ve yumurta da ekleyebilirler.
- Vegan: Vejetaryen diyetin en kısıtlayıcı şekli vegan beslenme diyebiliriz. Veganlar hiçbir hayvansal ürünü tüketmezler. Buna et, deniz ürünleri, peynir ve süt gibi süt ürünleri ve yumurta da dahildir.
- Semi Vejetaryen: Yarı vejetaryen ve flexitarian şeklinde de bilinir. Semi vejetaryen beslenme, çoğunlukla vejetaryen beslenen fakat ara sıra et ürünleri tüketen kişileri tanımlamak için kullanılan bir terimdir.
- Lakto Vejetaryen: Bitki bazlı besinlerle birlikte hayvansal kaynaklı olan gıdalardan süt ve süt ürünlerini tüketmek serbesttir. Bu şekilde sürdürülen bir beslenme türüdür.
- Ovo Vejetaryen: Beslenme içerisinde bitki bazlı besinlerle birlikte yumurta da bulunur. Bunun yanı sıra süt ve et tüketimi yapılmaz.
- Polo Vejetaryen: Bu beslenme türünde ise kırmızı et tüketimi yer almaz. Bitki bazlı gıdaların yanı sıra hayvansal olarak yalnızca hindi ve tavuk gibi kümes hayvanlarının tüketilmesi mümkündür.
Vejetaryen Beslenmenin Faydaları
Vejetaryenliği benimsemek, sağlıklı ve mutlu kalmanın mükemmel bir yolu olabilir. Vejetaryen diyet, yüksek miktarda lif, C ve E vitaminleri, folik asit, magnezyum, doymamış yağ ve çok sayıda fitokimyasal madde tüketimi ile ilişkili tam bir beslenme şeklidir. Ve bu nedenle vejetaryenler daha düşük kolesterol, düşük tansiyon ve düşük kalp hastalığı riskine sahiptir.
Ayrıca vejetaryen yiyecekler; vücudun sindirimini kolaylaştırır, pişirmesi daha az zaman alır, sağlıklıdır. En önemlisi paranızı korur. Sebzeler sadece sağlıklı yaşamımız için değil, çevre için de hayati önem taşır.
Vejetaryen beslenme, uzun senelerdir duyduğumuz ve hakkında bazı doğru ya da yanlış bilgilerin karşımıza çıktığı bir beslenme türüdür. Özellikle sağlıksız bir beslenme biçimi olduğu ve yetersiz beslenmeye yol açtığı gibi yanlış bilgiler ne yazık ki yaygındır. Buna karşın bitkisel beslenme hakkında gerçekten bilgi sahibi olup sağlıklı beslenmek adına bu beslenme modelini tercih edenler çok fazladır.
Çok çeşitli faktörler ile vejetaryen beslenme, insanlar tarafından tercih edilir. Bu beslenme modeli ile et ve et ürünleri tüketimi bırakılır. Bakliyat, meyve ve sebzeler tüketilir. Öte yandan vejetaryenlik türüne göre yumurta, süt, bal ve balık tüketilebilir.
Bitkisel beslenme ile vücuda alınan besinlerin içeriği daha zengindir. Kişiler vitamin, lif, mineral ve antioksidan yönünden zengin beslenmiş olurlar. Bitkisel protein tüketimi de artar. Ayrıca et ürünlerinde olan kolesterol ve doymuş yağ içeriklerinden kaçınılır. Kolesterol ve doymuş yağlar özellikle kalp krizi ve diğer kalp hastalıkları riskini artıran bileşenlerdir. Vejetaryen beslenerek bu risklere karşı genel sağlık korunur.
Lif içeriği yüksek olan bakliyatların tüketilmesi ile vücuda tokluk hissi verilir. Diğer taraftan lifler sayesinde bağırsakların çalışması da desteklenir. Sindirim sisteminin düzgün çalışması ile böbrek ve safra kesesinde daha az taş oluşumu gözlemlenir. Yani vejetaryenlik ile kilo vermek kolaylaşırken vücutsal fonksiyonlar da en iyi şekilde desteklenmiş olur.
Yüksek oranda vitamin, mineral ve antioksidan içeriğine sahip gıdalar ile beslenme sağlandığı için kansızlık ve vitamin eksikliği problemleri önlenir. Ayrıca ciltteki toksinlerin atılması da mümkün hale gelir. Sonuç olarak daha iyi bir cilde ve daha sağlıklı saçlara sahip olunur.
Bu beslenme biçimini tercih eden insanların sağlıklı beslenme haricinde başka hedefleri de bulunur. Bu hedefler çevreyi koruyarak sürdürülebilir bir dünya elde etmektir. Et üretimi için tonlarca tahıl harcanır. Bu tahılların üretilmesi daha kolaydır ve daha fazla kişiye yetecek kadar verim sağlanmaktadır.
Bitkisel beslenerek çok sayıda hayvanın çiftliklerde tutulmasını engellemek ve tahılların sahip olduğu verim ile dünyadaki gıda yetersizliği problemini çözmek mümkün olur. Bu şekilde ekolojik dengenin korunması sağlanır.
Vejetaryenlik ile kalp hastalıkları, kanser, obezite, hipertansiyon ve kansızlık gibi ciddi sağlık problemlerine karşı direnç sağlanır. Ayrıca et tüketimi durdurularak sürdürülebilir çevrenin desteklenmesi hedeflenmektedir.
Vejetaryenler Ne Yer?
Vejetaryen ne demek açıkladık. Vejetaryen beslenme çeşitleri hakkında da bilgiler paylaştık. Vejetaryen olmak konusunda araştırmalar yapıyorsanız, ‘’vejetaryen ne yer?’’ sorusuna da cevap arıyor olabilirsiniz. Seçtiğiniz vejetaryenlik türü tarafından kısıtlanmayan her şeye izin verilir. Çoğu insan için bu; et, kümes hayvanı veya deniz ürünü olmayan ürünler anlamına gelir.
Dengeli bir beslenme için tam tahıllar, çok çeşitli sebze ve meyvelerin yanı sıra fasulye, soya peyniri, kuruyemiş ve protein açısından zengin olan benzer ürünlerin bir karışımını tüketmek önemlidir. Eğer beslenme düzeninize dahil etmeyi seçerseniz, yumurta ve süt ürünlerinden de protein alabilirsiniz.
Sığır eti, tavuk ve diğer etleri simüle eden çok çeşitli vejetaryen ”et” ürünleri de mevcuttur. Sebzeli burger köftesi, vegan lahmacun, vegan sucuk, vejetaryen pizza, vegan nugget, vegan köfte gibi ürünler bunlar arasında yer alır.
